Zararlı ortamlara karşı koruyucu bir bariyer oluşturarak patojenlerin vücuda girmesini engelleyen cilt, sürekli desteği hak eder. İşte bu noktada, cilt sağlığını koruyan doğal bileşenlerin önemi devreye giriyor. Kitosanın yara iyileştirme üzerindeki etkisi ise birçok akademik araştırmayla destekleniyor ve şimdiden çeşitli alanlarda kullanılmaya başlandı.
Yara iyileşmesi, karmaşık bir yenilenme sürecidir ve hemostaz, iltihaplanma, proliferasyon ve yeniden şekillenme olmak üzere dört aşamaya ayrılır. Bu süreç, vücudumuzun kendi kendini onarma kabiliyetini gösteren bir dizi olaydan oluşur.
Günümüzde, ilaçlara dirençli patojenlerin varlığı ve artan mikrobiyal enfeksiyonlar nedeniyle yeni nesil antimikrobiyal ajanlara olan ihtiyaç giderek artıyor. Antibiyotiklere dirençli enfeksiyonlar, tedavi edilmesi zor olduğu gibi hastalar için uzun süren rahatsızlıkları ve sağlık maliyetlerini de beraberinde getiriyor. Kitosan burada benzersiz özellikleriyle öne çıkıyor.
Negatif yüklü yüzeylerle elektrostatik etkileşime girebilen kitosan, polimerik filmler oluşturarak cildin nemlendirilmesine ve yumuşatılmasına yardımcı olur. Kitosanın bakteriyostatik (bakterilerin çoğalmasını durdurur) ve bakterisidal (bakterileri öldürür) etkileri, en çok konuşulan özelliklerinden biridir.
Kitosan, pozitif yüklü yapısıyla bakteriyel hücre zarının negatif yüküyle etkileşime girerek zarın geçirgenliğini değiştirir, hatta hücre zarını parçalayarak bakteriyi etkisiz hale getirir. Özellikle yüksek moleküler ağırlıklı kitosan, hücre yüzeyinde yoğun bir film tabakası oluşturarak bakterilerin oksijen ve besin alımını engelleyebilir.
Kitosan, biyolojik yapılarla uyumlu, toksik olmayan bir bileşendir. Fibroblastlar, keratinositler, hepatositler ve hatta kalp ve damar hücreleriyle yapılan in vitro testlerde biyouyumlu olduğu gösterilmiştir.
Kitosan, yara iyileşme sürecini hızlandırarak iltihap hücrelerini, makrofajları ve fibroblastları aktive eder. Böylece iltihaplanma aşaması daha kısa sürer ve iyileşmenin proliferatif aşaması daha erken başlar. Cilt yüzeyinde bir ağ yapısı oluşturarak kolajen sentezini teşvik eder ve aynı zamanda iyi bir hava geçirgenliği sağlar.
- Guzmán E, Ortega F, Rubio RG. Chitosan: A Promising Multifunctional Cosmetic Ingredient for Skin and Hair Care. Cosmetics. 2022; 9(5):99.
- Matica MA, Aachmann FL, Tondervik A, Sletta H, Ostafe V. Chitosan as a Wound Dressing Starting Material: Antimicrobial Properties and Mode of Action. International Journal of Molecular Sciences. 2019; 20(23):5889.
Kumdan olarak, herhangi bir sağlık sorununa veya cilt hasarına yönelik tedavi sunmuyoruz. Burda yer alan bilgiler, akademik çalışmalardan derlenmiş olup yalnızca bilgilendirme amacı taşır. Sağlık sorunlarınız için hemen doktorunuza danışın.
